Beyin-Omurilik Sıvısı Dolaşım Bozuklugu:Hidrosefali
1200-1400 gr agırlıgındaki beyin ,kemiklerden oluşmuş kafatası içinde beyin-omurilik sıvısı (BOS)tarafından oluşturulmuş bir su yastıgı içindedir.Bu durum kafatasının maruz kaldıgı küçük ölçekli darbelerde ya da baş hareketleri esnasında beyin dokusunun komşu kafatası kemiklerine çarparak zarar görmesini önlemekte tampon rolü oynar.
Beyin-omurilik sıvısı (BOS ) beyin ve beyincigin derinlerindeki 4 odacıkda üretilir ve sonuncusu olan 4.odacıktan çıkarak tüm beyin yüzeyini dıştan saran bir zarın altında beyin çevresinde dolaşırken geri emilime ugrar.
Bu sıvı beyinin devamı olarak uzanan omurga kanalı içindeki omuriligimizin çevresinde kuyruk sokumu hizasına kadar da uzanır.Günde 500-600 ml üretilip 350-450 ml geri emilmekte böylece yaklaşık 150 ml bahsedilmiş alanlarda aktif olarak bulunmaktadır..BOS dolaşımının engellenmesi durumunda beyin içindeki odacıklarda BOS birikimine baglı genişleme ile hidrosefali (su kafa) denilen durum ortaya çıkmaktadır.
Hidrosefali nasıl ortaya çıkar?
Özellikle bebeklerde sıklıkla geçirilmiş travmalar,beyin kanamaları,enfeksiyonlar vb durumlarda BOS emiliminin bozulması ile ;çocukluk ve genç-orta yaşlarda ise BOS akımını engelleyen tümör/kist oluşumları nedeni ile ortaya çıkmaktadır.İleri yaşlarda yürüme bozuklugu,bunama ve idrar kaçırma gibi bulgularla ortaya çıkan normal basınçlı hidrosefalinin nedeni hakkında net bilgimiz yoktur.
Hidrosefalinin cerrahi tedavisi nasıl yapılır?
Eger hidrosefali emilim bozukluguna baglı ise shunt(şant) denilen bir aparatın cerrahi olarak bir ucu beyindeki 1 veya 2.ci odacıga diger ucu da vucuttaki bir boşluga -sıklıkla karınboşluguna -yerleştirilir ve 2 ucun arasına da BOS fazlasını bu boşluga basınç ayarı ile gerektigi kadar aktarmayı saglayan özel yapılmış bir pompa sistemi konulur.
Eger bir kitlenin BOS akımını engellemesi sözkonusu ise öncelikle kitleye yönelik tedavi planlanır ve hastanın klinik durumuna göre kitle ameliyatı öncesi veya sonrasında shunt(şant) takılabilir.
İleri yaşlarda gördügümüz normal basınçlı hidrosefali tanısı almış hastalarda ise omurga kanalından BOS u karın boşluguna aktaran shunt sistemlerinin kullanımı uygun olmaktadır.